Μορφολογία - Εδαφικοί πόροι 

Η περιοχή του Δήμου Κομοτηνής έχει συνολική έκταση 644,934 τ.χλμ. και μορφολογικά κατανέμεται σε 50% πεδινό έδαφος, 20% ημιορεινό και 30% ορεινό. Το πεδινό τμήμα, με μηδενικές σχεδόν κλίσεις, εντοπίζεται στο κεντρικό και νότιο κομμάτι του δήμου και περιλαμβάνει την πεδιάδα της Κομοτηνής και φυσικούς βοσκότοπους, οι ημιορεινές περιοχές εκτείνονται προς βορρά, σχεδόν παράλληλα με ρα πεδινά τμήματα και μέχρι τις κλιτείς της οροσειράς της Ροδόπης ενώ το ορεινό αφορά στο βόρειο τμήμα και περιλαμβάνει τον ορεινό όγκο Ανατολικής Ροδόπης, ο οποίος αποτελεί το φυσικό και διοικητικό ελληνο-βουλγαρικό σύνορο.

Ο Δήμος διαθέτει παραθαλάσσιο μέτωπο στο νότιο τμήμα του, με μήκος περίπου 25χλμ και την ακτογραμμή να ξεκινά δυτικά, στα όρια του Δήμου Κομοτηνής με τον Δήμο Αβδήρων και να εκτείνεται έως τα διοικητικά όρια του Δήμου Μαρωνείας-Σαπών, Το συνεχές ανάπτυγμα των ακτών διακόπτεται σε ορισμένα σημεία από στόμια εισόδου της θάλασσάς στο δυτικό παραλιακό μέτωπο κοντά στην παρακείμενη λίμνη Βιστωνίδα. Οι απολήξεις του χερσαίου χώρου στη θάλασσα είναι γενικά ομαλές.

Το υδρογραφικό δίκτυο σχηματίζεται από διάφορα υδάτινα ρεύματα που κατεβαίνουν από τις πλαγιές της Ροδόπης και χύνονται στο Θρακικό πέλαγος στα νότια του Δήμου. Σύμφωνα με την, από 16 Ιουλίου 2010, Απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (ΦΕΚ 1383/8/2-9-10 και ΦΕΚ 1572/Β/28-9-10 που διορθώνει το Παράρτημα II του προηγούμενου ΦΕΚ) ο Δήμος ανήκει στο υδατικό διαμέρισμα Θράκης και πιο συγκεκριμένα, εντοπίζεται στις λεκάνες απορροής Ρέματος Ξάνθης – Ξηρορέματος (GR08) και Ρεμάτων Κομοτηνής – Λουτρού Έβρου (GR09). Όσον αφορά στις ορεινές λεκάνες απορροής 1^ης τάξης, κατανέμεται στην υδρολογική λεκάνη χείμαρρων Κομοτηνής και στην λεκάνη Φιλλιουρή (Λίσσιου). Η ετήσια βροχόπτωση κυμαίνεται στα παράκτια μεταξύ 500 και 600 mm, στο εσωτερικό μεταξύ 600 και 1.000 mm, ενώ στα βόρεια ορεινά ξεπερνά τα 1000 mm.( Υπουργείο Ανάπτυξης, 1997). Από την άποψη συγκέντρωσης βροχόπτωσης στη χειμερινή περίοδο, παρατηρούνται χειμερινές βροχοπτώσεις που αντιστοιχούν σε ποσοστό μικρότερο του 75% των συνολικών ετησίων.

Εντός των υδρολογικών λεκανών, το υδρογραφικό δίκτυο που αναπτύσσεται χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη σημαντικού μεγέθους επιφανειακών απορροών, αποτέλεσμα των συχνών κατακρημνίσεων. Οι ποταμοί και οι χείμαρροι που διατρέχουν (μερικώς ή ολικώς) το δήμο είναι 10 στο σύνολο ενώ οι λίμνες 3 και παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν.

Γεωλογικά στοιχεία.

Ο δήμος Κομοτηνής ανήκει στην ευρύτερη γεωτεκτονική μονάδα γνωστή ως «Μάζα Ροδόπης, με χαρακτηριστικά ηπειρωτικού φλοιού πιθανόν της παλιά ευρασιατικής πλάκας. Το γεωλογικό υπόβαθρο αποτελείται από τα μεταμορφωμένα κρυσταλλοσχιστώδη πετρώματα της Ροδοπικής μάζας που καταλαμβάνουν καθολική σχεδόν εξάπλωση προς βορρά και αποτελούνται από γνευσιοσχιστόλιθους (αδιαπέραστοι σχηματισμοί). Στις υπώρειες της ορεινής ζώνης, βόρεια της πόλης της Κομοτηνής, καθώς και στην νότια περιοχή των λιμνοθαλασσών επικρατούν εδάφη από πυριτικές τριτογενείς αποθέσεις, όξινα με πηλώδη υφή ενώ στο κεντρικό και υπόλοιπο τμήμα του Δήμου επικρατούν αλλουβιακά γεωργικά εδάφη δηλαδή ιζήματα. Ειδικότερα, το αστικό κέντρο και πρωτεύουσα του Δήμου, η Κομοτηνή, είναι κτισμένη σε ένα βύθισμα της πεδιάδας με υψόμετρο 28 έως 35 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και είναι καθ’ ολοκληρίαν επάνω σε αλλουβιακά εδάφη.

Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως σταθερή και ασεισμική και εντάσσεται στη ζώνη ΙΙ του Νέου Αντισεισμικού Κανονισμού (ΝΕΑΚ) που αναφέρεται σε περιοχή με μέτρια σεισμική επικινδυνότητα.

Κλιματολογικά στοιχεία

Σε γενικές γραμμές το κλίμα χαρακτηρίζεται ως μεσογειακό, με ήπιους χειμώνες και ξηρό, θερμό καλοκαίρι, με διακριτή ξηρά περίοδο κατά το καλοκαίρι και παρουσία βροχοπτώσεων κατά το χειμώνα, κατά τον οποίο ο πλέον βροχερός μήνας έχει τουλάχιστον τριπλάσια βροχόπτωση του ξηρότερου μήνα. Στην πεδινή και παραθαλάσσια ζώνη μπορεί να χαρακτηριστεί ύφυγρο και προχωρώντας προς το βόρειο ορεινό τμήμα μετατρέπεται σε ηπειρωτικό. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 15^οC, ψυχρότερος μήνας είναι ο Ιανουάριος με μέση θερμοκρασία 1,4^οC ενώ θερμότερος μήνας είναι ο Αύγουστος με μέση μέγιστη θερμοκρασία 30,5^οC

Η περιοχή βρίσκεται εντός γεωγραφικών πλατών του βόρειου ημισφαιρίου και κατά συνέπεια σε περιοχή ανταγωνισμού αντιθέτων αερίων μαζών. Κατά το χειμώνα η μετανάστευση της γενικής κυκλοφορίας της ατμόσφαιρας φέρνει στην περιοχή τον νότιο κλάδο των ανέμων δυτικής συνιστώσας (westerlies), οι οποίοι είναι στενά συνδεδεμένοι με κυκλωνικές διελεύσεις και με εισβολές μετασχηματισθέντος πολικού αέρα. Κατά το καλοκαίρι η περιοχή κυριαρχείται από τον αντικυκλώνα των Αζόρων, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει και η εκτεταμένη σκάφη χαμηλών πιέσεων της Ασίας. Συνοπτικά, στην περιοχή επικρατούν κυρίως Βορειοανατολικοί άνεμοι με συχνότητα περίπου 25% ακολουθούν οι Νοτιοδυτικοί 19% και Βόρειοι και Νότιοι με συχνότητα 8%.

Το μέσο ετήσιο ύψος βροχής διαμορφώνεται σε περίπου 665mm, η ομίχλη (σε μέσο αριθμό) 9,54 ημέρες ετησίως, ο μέσος αριθμός χιονεσκεπών ημερών είναι 1,5 ημέρα ετησίως ενώ οι μέρες ολικού παγετού 1,39.

Φυσικό περιβάλλον

Το πλούσιο φυσικό περιβάλλον του Δήμου Κομοτηνής αποτελείται από περιοχές με μεγάλη βιοποικιλότητα και μεγάλο αριθμό σπάνιων ειδών και βιοτόπων, εκ των οποίων μεγάλος αριθμός προστατεύεται από τη διεθνή συμφωνία RAMSAR και τα Κοινοτικά προγράμματα CORINE και NATURA 2000. Ακόμη, ο ορεινός όγκος της ανατολικής Ροδόπης, σημαντικό τμήμα του οποίου εντοπίζεται χωρικά εντός του Δήμου, φιλοξενεί πληθώρα δασικών συμπλεγμάτων ενώ καταγράφεται και μεγάλος αριθμός Καταφυγίων άγριας ζωής, όπως αυτά έχουν θεσμοθετηθεί βάσει των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας (Ν. 177/75, όπως αυτός τροποποιήθηκε από τον Ν. 2637/98) και οριοθετηθεί με τα στοιχεία των Δασικών Υπηρεσιών (βλ. παράρτημα, Χάρτες 2,3).

Πιο ειδικά, εντός της περιοχής του Δήμου καταγράφηκαν συνολικά 6 βιότοποι οι οποίοι προστατεύονται από το κοινοτικό πρόγραμμα CORINE, το οποίο άρχισε να εκπονείται το 1985 στα πλαίσια της Ε.Ο.Κ. με στόχο την οργάνωση των πληροφοριών για την κατάσταση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων. Αρχική ιδέα ήταν η δημιουργία ενός οικολογικού χάρτη της Κοινότητας, ο οποίος διαμορφώθηκε στην πορεία σε ένα πληροφοριακό σύστημα για το περιβάλλον. Οι βιότοποι αυτοί περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω:

Οροσειρά Ανατολικής Ροδόπης (Βιότοπος CORINE - κωδ. A00060024)

Πρόκειται για ένα μεσαίου ύψους βουνό κατά μήκος των Ελληνο-βουλγαρικών συνόρων και αποτελεί τη νοτιότερη απόληξη μιας μεγάλης ορεινής περιοχής. Η περιοχή καλύπτεται κυρίως από φυλλοβόλα δάση και θάμνους και φιλοξενεί ιδιαίτερα σημαντικά ενδιαιτήματα χλωρίδας και πανίδας όπως ο λύκος, ο χρυσαητός και ο σταυραητός. Εντός του Δήμου Κομοτηνής περιλαμβάνονται 192.311,19 στρ. από τη συνολική έκταση του βιοτόπου ( 1.016.303 στρ.)

Λίμνη Μάνα (Μητρικού) (Βιότοπος CORINE - κωδ. A00010003)

Φυσική λίμνη γλυκού νερού στα Θρακικά παράλια, όπου ο ποταμός Φιλιούρης εκβάλλει στη θάλασσα. Στα δυτικά, η λίμνη συνορεύει με καλλιεργήσιμη πεδιάδα ενώ στα ανατολικά με αλμυρόβαλτο και πλημμυρική ζώνη με μικρότερες λίμνες και παλιές κοίτες ποταμών. Η λίμνη Μητρικού περιβάλλεται από καλαμιώνες και ιτιές κατά μήκος του ποταμού και το καλοκαίρι καλύπτεται με επιπλέουσα βλάστηση Trapa natans, δημιουργώντας θέσεις για φωλιές στα Chlidonias hybridus (Μουστακογλάρονο) (η αποικία καταστράφηκε το 1986, όταν θαλασσινό νερό εισέβαλλε στη λίμνη. Αποτελεί μία από τις τελευταίες αποικίες στην Ελλάδα των πτηνών Platalea leucorodia (Χουλιαρομύτα), Plegadis falcinellus (Χαλκόκοτα) και ίσως Egretta alba (Αργυροτσικνιάς), Ardea purpurea (Πορφυροτσικνιάς) και Ixobrychus minutus (Μικροτσικνιάς). Στο βιότοπο έχουν απομείνει και λίγα ζεύγη Ardea cinerea (Σταχτοτσικνιάς), ενώ αποτελεί και σημαντική τοποθεσία αναπαραγωγής για πάπιες, χήνες, γλαρόνια και γλάρους. Η έκταση του βιότοπου ανέρχεται σε 21697 στρ., 9.991,75 εκ των οποίων εντός του Δήμου Κομοτηνής.

Λίμνη Πτελέα (Έλος και Λίμνη Καρατζαλί) (Βιότοπος CORINE-κωδ.A00200039)

Πρόκειται για τρεις μεγάλες και ρηχές λιμνοθάλασσες με λασπώδεις ακτές, αμμώδεις λωρίδες και αμμουδιές στην πλευρά της θάλασσας. Περιλαμβάνει αλμυρόβαλτους και βραχώδεις λόφους (ο ένας στη θάλασσα). Η αξία του βιοτόπου έγκειται στην ύπαρξη είδη πτηνών που αναπαράγονται στην περιοχή, όπως τα: Tadorna tadorna (Βαρβάρα), Glareola prantincola (Νεροχελίδονο) και Recurvirostra avosetta (Aβοκέτα). Το χειμώνα, ο βιότοπος αποτελεί σημαντική περιοχή για Tadorna tadorna (Βαρβάρα), κύκνους, Fulica atra (Φαλαρίδα) και πάπιες. Επίσης είναι χώρος τροφής (ενδεχομένως και φωλιάσματος) για Phoenicopterus ruber (Φοινικόπτερο), ενώ μια νησίδα στα ανοικτά αποτελεί σημαντικός χώρος κουρνιάσματος για τα Falacrocorax carbo (Κορμοράνοι). Ολόκληρη η έκταση του βιοτόπου, 10920,4 στρ. ανήκει χωρικά στο Δήμο Κομοτηνής.

Λίμνη Αλυκή (Μέση)(Βιότοπος CORINE - κωδ. A00200038)

Ο βιότοπος της λίμνης Αλυκής αφορά μια ρηχή παράκτια λιμνοθάλασσα, μέρος της οποίας χρησιμοποιείται ως αλυκή. Από το 1983 η περιοχή προσελκύει Φοινικόπτερα που αναμένεται να σχηματίσουν αποικία φωλιάσματος. Το χειμώνα η λίμνη είναι ιδιαίτερα σημαντική για πάπιες και παρυδάτια πτηνά. Σε σχέση με τις υπόλοιπες λίμνες αποτελεί ένα από τα καλύτερα καταφύγια. Η συνολική έκταση του βιοτόπου ανέρχεται σε 6145,2 στρ.

Λίμνη Καρατζά (Αρωγή) (Βιότοπος CORINE - κωδ. A00200037)

Ο βιότοπος της λίμνης Καρατζά αφορά μια παράκτια λιμνοθάλασσα που συνορεύει με γυμνούς και εν μέρει καλλιεργήσιμους λόφους. Περιλαμβάνει μικρά νησιά και λασποτόπια και η συνολική της έκταση είναι 3538,68 στρ.

Ξηρολίμνη (Λίμνη Φαναρίου) (Βιότοπος CORINE - κωδ.A00200036)

Η Ξηρολίμνη ή αλλιώς Λίμνη Φαναρίου πρόκειται για μια παράκτια λιμνοθάλασσα η οποία χωρίζεται από τη θάλασσα με αμμώδη ακτή. Η συνολική της έκταση είναι 3674,35στρ.

Το Δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: Τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas - SPA) για την Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/EK, και τους «Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance - SCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΚ. Οι ΖΕΠ, μετά τον χαρακτηρισμό τους από τα Κράτη Μέλη, εντάσσονται αυτόματα στο Δίκτυο Natura 2000, και η διαχείρισή τους ακολουθεί τις διατάξεις του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/43/ΕΚ.

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, εντός του Δήμου Κομοτηνής εντοπίζονται 3 περιοχές NATURA, συνολικής έκτασης 153.675,62 στρ (βλ. παράρτημα, έντυπο02). οι οποίες κατά τη μεγαλύτερη έκτασή τους αποτελούν τμήμα του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης (Κ.Υ.Α 44549, Φ.Ε.Κ. 497/Δ/17-10-2008), το οποίο έχει συνολική χερσαία και υδάτινη συνολική έκταση 726.000 στρέμματα περίπου και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα της Ελλάδας, λόγω της μεγάλης έκτασής του και της μεγάλης βιολογικής, αισθητικής, επιστημονικής, γεωμορφολογικής και παιδαγωγικής του αξίας.

Στον Πίνακα που ακολουθεί, παρατίθενται οι περιοχές NATURA 2000 που ανήκουν χωρικά στο Δήμο Κομοτηνής, με τους αντίστοιχους κωδικούς τους αριθμού, την έκταση και την έκταση που καταλαμβάνουν.

Περιοχές Natura	Ονομασία	κωδικός	Έκταση (στρ.)
	1. Ποταμός – Κοιλάδα Φιλλιούρη	GR1130006 (SCI)	3351,74
	2. Λίμνες και λιμνοθάλασσες της Θράκης ευρύτερη περιοχή και παράκτια ζώνη	GR1130009 (SCI)	99950,63
	3. Λίμνες Βιστωνίδα, Ισμαρίδα - Λιμνοθάλασσες Πόρτο λάγος, Αλυκή Πτελέα, Ξηρολίμνη, Καρατζά	GR1130010 (SPA)	50373,24

Ακολουθεί η αναλυτική περιγραφή των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 που ενροπίζονται στο Δήμο Κομοτηνής.

Ποταμός – Κοιλάδα Φιλλιουρή - GR1130006 (SCI)

Η περιοχή είναι μία κοιλάδα με απότομες πλαγιές και βραχώδεις όψεις η οποία κατεβαίνει από τους λόφους του Ντεμίρ Τσαλ. Αποτελείται από δάση δρυός και βοσκοτόπους. Ο ποταμός Φιλιούρης (Λίσσος) έχει μεγάλο μήκος και αποτελείται από πολλά ρέματα. Απειλείται από την αλόγιστη αναδάσωση με πεύκα σε ανοίγματα του δρυοδάσους, από την κατασκευή δρόμων και την ανάπτυξη γενικότερα. Υπάρχουν επίσης άφθονα λείψανα παραποτάμιων δασών τόσο κατά μήκος του ποταμού όσο και διάσπαρτα στις καλλιέργειες. Οι τύποι Οικοτόπων εντός της περιοχής είναι οι ακόλουθοι: Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi), ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrocharition, οι ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή: Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba κατά μήκος των ακτών τους, υπολειμματικά αλλουβιακά δάση (Alno-ulmion), δάση με Quercus frainetto, δάση-στοές με Salix alba και Populus alba, δάση πλάτανου της Ανατολής (Platanion orientalis), παρόχθια δάση-στοές της θερμής Μεσογείου (Nerio-Tamaricetea).

Η σπουδαιότητα της περιοχής κρίνεται ως υψηλή δεδομένου ότι η περιοχή είναι πλούσια σε αρπακτικά πτηνά, όπως ο Gyps fulvus (όρνιο), Circaetus gallicus (φιδαετός), Aquila pomarina (κραυγαετός), Aquila chrysaetos (χρυσαετός) και Hieraeetus pennatus (σταυραετός). Στα είδη που επιπλέον αναπαράγονται στην περιοχή ανήκουν τα Ciconia nigra (μαυροπελαργός), Dendrocopos medius (μεσοτσικλιτάρα) και Hippolais olivetorum (λιοστριτσίδα). Ταυτόχρονα, ο ποταμός τροφοδοτεί με γλυκό νερό τους υγροτόπους που βρίσκονται κοντά στη θάλασσα.

Λίμνες και λιμνοθάλασσες της Θράκης ευρύτερη περιοχή και παράκτια ζώνη - GR1130009 (SCI)

Η περιοχή περιλαμβάνει σειρά από παράκτιες λίμνες καθώς και τις εκβολές των ποταμών Κόσυνθου, Κομψάτου και Φιλλιούρη. Η μεγαλύτερη από αυτές, η λίμνη Βιστωνίδα¹, αποτελείται από υφάλμυρο και γλυκό νερό (σε αναλογία περίπου 50-50) και τροφοδοτείται από τους ποταμούς Κόσυνθο, Κομψάτο και Τράβο, ενώ η λίμνη Ισμαρίς (παλαιότερα Μητρικού) από τον Φιλιούρη. Οι λιμνοθάλασσες Βάλτου, Έλους, Πτελέας, Αλυκής, Καρατζά, Ξηρολίμνης, Λάφρης-Λαφρούδας (Δήμος Αβδήρων) και Πόρτο Λάγος (Δήμος Αβδήρων), είναι αλμυρές. Οι λίμνες Μέση, Λάφρη και Λαφρούδα, έχουν αλυκές (Νέα Κεσσάνη). Στην περιοχή εντοπίζονται ακόμη διάφοροι βιότοποι. Στα βόρειά της εκτείνεται η οροσειρά της Ροδόπης. Αλλουβιακές αποθέσεις σχηματίζουν το δέλτα των ποταμών Κόσυνθου και Κομψάτου και κατά μήκος των ποταμών σχηματίζονται επίσης μικρά υγροτοπικά συστήματα. Οι τύποι οικοτόπων που περιλαμβάνει είναι συνοπτικά: Αμμοσύρσεις που καλύπτονται διαρκώς από θαλασσινό νερό μικρού βάθους, εκτάσεις θαλάσσιου βυθού με βλάστηση (Ποσειδώνιες), εκβολές ποταμών, λασπώδεις και αμμώδεις επίπεδες εκτάσεις που αποκαλύπτονται κατά την αμπώτιδα, λιμνοθάλασσες, Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδας, μονοετής βλάστηση με Salicornia και άλλα είδη των λασπωδών και αμμωδών ζωνών, μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi),μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Arthrocnemetalia fruticosae), υποτυπώδεις κινούμενες θίνες, Κινούμενες θίνες της ακτογραμμής με Ammophila arenaria (λευκές θίνες), σταθερές θίνες με ποώδη βλάστηση (γκρίζες θίνες), ευτροφικές φυσικές λίμνες με βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrocharition, μεσογειακοί λειμώνες με υψηλές πόες και βούρλα (Molinio-Holoschoenion), Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba, Παρόχθια δάση-στοές της θερμής Μεσογείου (Nerio-Tamaricetea), Δάση Ilex aquifolium.

Οι δέκα αυτοί υγρότοποι, θεωρούμενοι είτε ως ενιαία οικολογική μονάδα είτε ο καθένας ξεχωριστά, έχουν μεγάλη οικολογική αξία για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Αξιοσημείωτη είναι η ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων και των ειδών άγριας ζωής, όπως επίσης και οι σημαντικοί πληθυσμοί πτηνών. Πολλά είδη πτηνών έχουν την κύρια, εθνική τους εξάπλωση, στην περιοχή αυτή. Επιπλέον, ο συνολικός ελληνικός και ευρωπαϊκός πληθυσμός άλλων ειδών, αναπαράγεται στους υγροτόπους αυτούς.

Λίμνες Βιστωνίδα, Ισμαρίδα - Λιμνοθάλασσες Πόρτο λάγος, Αλυκή Πτελέα, Ξηρολίμνη, Καρατζά - GR1130010 (SPA)

Πρόκειται για περιοχή που συμπίπτει κατά το μεγαλύτερο τμήμα της με την περιοχή GR1130009 (SCI) που περιγράψαμε παραπάνω, με την ίδια υψηλή σπουδαιότητα τόσο για τον ευρωπαϊκό και εθνικό χώρο, όσο και για τον Δήμο Κομοτηνής.

Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή της περιγραφής, ο Δήμος Κομοτηνής, αποτελεί τον χώρο φιλοξενίας σειράς καταφυγίων άγριας ζωής. Τα Καταφύγια Άγριας Ζωής που καταγράφονται στο Δήμο Κομοτηνής παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα.

Τέλος, στην περιοχή του Δήμου Κομοτηνής και πιο συγκεκριμένα στο βόρειο, ορεινό τμήμα του, φύονται δάση πλατύφυλλων, κωνοφόρων και σκληροφυλλικής βλάστησης,

Πιέσεις - Ρύπανση – Κορεσμός

Από την περιγραφή που έχει προηγηθεί προκύπτει ότι το φυσικό περιβάλλον του Δήμου Κομοτηνής βρίσκεται σε γενικές γραμμές σε αρκετά καλή έως πολύ καλή κατάσταση. Ωστόσο, ορισμένες ανθρωπογενείς δραστηριότητες δύναται και όντως επηρεάζουν σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό τα φυσικά οικοσυστήματα. Οι βασικότερες πηγές ρύπανσης εστιάζονται στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομικής δραστηριότητας.

Πιο ειδικά, σε επίπεδο δημοτικής ενότητας, εντοπίστηκαν και κατεγράφησαν πιέσεις που αφορούν στη διάθεση και διαχείριση απορριμμάτων, αστικών αποβλήτων και αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ). Σε όλες τις δημοτικές ενότητες, Κομοτηνής, Αιγείρου και Νέου Σιδηροχωρίου, δεν υφίσταται σύστημα συγκέντρωσης και επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων (υπολείμματα κρεάτων - ψαριών - λαχανικών και πράσινα υπολείμματα πάρκων) των οποίων η ποσότητα σε σχέση με τα παραγόμενα αστικά απόβλητα είναι η μεγαλύτερη με αποτέλεσμα να καταλήγουν στον ΧΥΤΑ. Ακόμη, ενώ υπάρχει η κατάλληλη υποδομή για την συλλογή συσκευασιών φυτοφαρμάκων δεν υπάρχει τρόπος διάθεσής τους, τη στιγμή μάλιστα που οι ποσότητές τους είναι ιδιαίτερα μεγάλες, κυρίως στις αγροτικές περιοχές. Σε όλη την περιοχή του Δήμου δεν υπάρχει τρόπος διάθεσής και επεξεργασίας των αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), με ιδιαίτερη πίεση να ασκείται στην Δημοτική Ενότητα Κομοτηνής όπου και παράγονται τα περισσότερα ΑΕΚΚ.

Ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων που χωροθετείται στη δημοτική ενότητα Κομοτηνής δέχεται τα απορρίμματα όλου του Νομού με άμεση συνέπεια να έχει αγγίξει τα όρια κορεσμού του ενώ παράλληλα το έργο επέκτασής του δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί.

Τέλος, τόσο στη δημοτική ενότητα Αιγείρου όσο και σε αυτή του Νέου Σιδηροχωρίου, δεν έχει εφαρμοσθεί ακόμα το πρόγραμμα ανακύκλωσης λόγω έλλειψης υποδομών και εξοπλισμού.

1 Δεν ανήκει στο Δήμο Κομοτηνής μα αναφέρεται ως αναπόσπαστο και βασικό κομμάτι της περιοχής NATURA 2000